Czy to jest wyzysk? – prawa i obowiązki pracowników w Holandii – część druga

Praca za granicą wiąże się z wieloma zagrożeniami oraz wyrzeczeniami. Jednak najbardziej dotkliwą sytuacją, jaka może nas spotkać, jest zdecydowanie wyzysk. 

Aby obronić pracowników zagranicznych, Holenderskie Ministerstwo Spraw Socjalnych i Zatrudnienia przygotowało pismo związane z wyzyskiem w miejscu pracy, które przedstawiono w Parlamencie. Miał on na celu zadbać o prawa imigrantów zarobkowych pracujących przez agencję pracy tymczasowej. Dokument ten miał na celu eliminowanie pracodawców, którzy wyzyskiwali swoich pracowników. W owym dokumencie podkreślono ważność skutecznego egzekwowania prawa, w ramach której uwzględnia się perspektywy ofiary, wyzysku w pracy. 

Imigranci zarobkowi często żyją w przeświadczeniu, że ich prawa są ograniczone lub inne niż pozostałych pracowników. Dlaczego tak jest? Ponieważ nie znają wszystkich swoich praw.

Holenderskie prawo pracy bardzo dokładnie naświetla czym jest wyzysk.

Sytuacjami świadczącymi o wyzysku są między innymi:

Wymuszanie na pracowniku pozostawania w pracy ponad ustawowy czas pracy, za stawkę poniżej ustalonej w kontrakcie w innym charakterze niż ustalony w umowie lub wszystkie powyższe. 

Stosowanie przemocy lub groźby przemocy, aby do czegoś zmusić pracownika,

Naruszenie naszej integralności fizycznej i psychicznej, często powiązanej z przemocą lub groźbą przemocy.

Ograniczenie naszej wolności osobistej poprzez podporządkowanie całkowite agencji pracy tymczasowej.

Powyższe sytuacje mogą prowadzić do niebezpieczeństwa w miejscu pracy, a także ograniczenia wolnego wyboru podejmowania decyzji. Oczywiście możemy również doświadczać innych rażących skutków naruszeń, takich jak: zaniżone wypłaty, zbyt długi czas pracy, zbyt krótki czas odpoczynku, złe warunki pracy, zatrudnienie bez umowy o pracę.

Mając na względzie powyższe, powinniśmy pamiętać, że wyzysk pracowników w Holandii jest karany z artykułu 273 F Kodeksu Karnego. Co więcej, jeżeli wyzysk i przymus stosowany są wbrew woli i wiedzy osoby wykorzystywanej jest to przestępstwo z paragrafu o handlu ludźmi. 

W jaki sposób agencje pracy wykorzystują swoich pracowników? 

Najczęstszym takim działaniem jest zatrudnianie pracowników sezonowych przy zbiorach, a następnie oferowanie im wiele dodatkowych usług, za które muszą dodatkowo płacić. Wśród wyżej wymienionych usług możemy znaleźć takie jak np. wynajem kwatery, a w zasadzie łóżka w kwaterze, dowóz z i do pracy, i wiele innych. 

Najczęściej naruszanymi prawami pracowników jest określony czas pracy i odpoczynku. Ponadto naruszane są również warunki mieszkania oraz sposobu regulacji zobowiązań imigranta wobec agencji pracy.

Częstymi praktykami są również odchylenia naliczania czasu pracy, wypłat i innych składek obowiązkowych czy też dodatkowych, za które odpowiedzialni są pracodawcy, to jest agencja pracy oraz pracodawca najmujący agencję.

Jakie sytuacje powinny być dla nas alarmowe?

Wśród nich znajdziemy między innymi:

W mieszkaniu lub w domku znajduje się jedna kuchnia, lub łazienka w związku z czym musimy długo czekać na naszą kolej, by z niej skorzystać,

W naszym pokoju jest za mało łóżek i pojawiają się materace na podłodze, na których śpią pracownicy, bo nie ma już miejsca w pokoju,

Agencja nie zarejestrowała naszego zamieszkania w związku z czym nie jesteśmy widoczni w miejskiej bazie danych osobowych,

Pracujemy dłużej niż pracownicy kontraktowi na przykład po 10 godzin dziennie 6 dni w tygodniu, gdy oni pracują po 8 godzin dziennie 5 dni w tygodniu,

Nie otrzymujemy wynagrodzenia za wypracowane godziny a tylko za ustawowe 40 godzin pracy tygodniowo,

Doznajemy mobingu w pracy, czyli nasz przełożony zmusza nas do pracy wrzaskami, ciągłymi ponagleniami i zastraszeniami,

Nie otrzymujemy odcinka od wypłaty, chyba że na wyraźną prośbę, a po przejrzeniu zapisanych na nim danych okazuje się, że są one nieprawdziwe,

Nie otrzymaliśmy umowy w naszym języku ojczystym tylko w języku pracodawcy, który jest dla nas niezrozumiały.

Powyższe sytuacje są niestety z życia wzięte wielu imigrantów zarobkowych. Na ich przykładzie możemy zobaczyć, w jaki sposób agencje pracy dopuszczają się łamania prawa. Ponadto nie tylko agencja jest odpowiedzialna załamanie prawa, ale także pracodawca, który ją podnajmuje i jest traktowany za współwinnego i pomagającego agencji wyzysku pracowników.

Na szczęście jest wiele instytucji, które mają obowiązek reagować w takich sytuacjach.

Na pierwszym miejscu zawsze jest policja oraz prokuratura, zwłaszcza gdy w miejscu pracy dochodzi do przemocy fizycznej. Poza organami ścigania instytucjami, które mogą pomóc w tej sytuacji są: gmina, inspekcja pracy i organy podatkowe. 

Inspekcja pracy może interweniować na podstawie następujących artykułów ustawy o minimalnym wynagrodzeniu i minimalnym dodatku urlopowym (Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag) takich jak:

Artykuł 7 – prawo do płacy minimalnej,

Artykuł 7a – prawo do bezgotówkowej wypłaty minimalnego wynagrodzenia,

Artykuł 13 – zakaz odliczania i potrąceń,

Artykuł 13a – wydłużone godziny pracy,

Artykuł 15 i 16 – minimalna wysokość dodatku urlopowego,

Artykuł 18b – nieudostępnienie wymaganych (przez prawo) danych.

To jednak nie wszystko, z czego może skorzystać Inspekcja pracy a mianowicie może wykorzystać ustawę o czasie pracy (Arbeidstijdenwet) i następujący jej artykuły:

Artykuł 4:1 – zasady dotyczące czasu pracy i czasu odpoczynku

Artykuł 4:3 – potwierdzanie (rejestracja) czasu pracy i wypoczynku

Artykuł 5:4 – akapit dotyczący przerw podczas wykonywania pracy

Artykuł 5:5 – akapit dotyczący siedmiodniowego nieprzerwanego okresu odpoczynku.

Musimy jednak pamiętać, że aby ktoś pomógł nam w sytuacji, gdy jesteśmy wykorzystywani musimy tą sytuację zgłosić odpowiednim organom. Niestety, jeśli nie zostaną poinformowane to nie domyślą się, że gdzieś łamane jest prawo pracy. Jeśli nikt nie stosuje wobec nas przemocy fizycznej to nie musimy udawać się na policję. Wystarczy poinformować inspekcję pracy o zaniedbaniach, których dopuszcza się nasz pracodawca. Skargę możemy złożyć nawet w języku polskim korzystając z poniższego linku. Dodatkowym zabezpieczeniem może być wstąpienie do związku zawodowego.