Czy to jest wyzysk? – prawa i obowiązki pracowników w Holandii – część pierwsza
Praca za granicą wiąże się z wieloma wyzwaniami, a także wieloma zagrożeniami. Jednym z najczęstszych niebezpieczeństw czyhających na emigrantów są wszelkie nieporozumienia wynikające z bariery językowej. Brak zrozumienia oferowanych warunków, pełnego obrazu obowiązków pracowniczych, czy też ograniczone prawa są często spotykaną praktyką, jeśli nie wiemy, jak zadbać o nasze prawa, a trafimy na nieuczciwego pracodawcę.
Na co powinniśmy zwracać szczególną uwagę, podejmując pracę w Holandii?
Jak już wcześniej wspominaliśmy, w Holandii bardzo ważne jest posiadanie ubezpieczenia zdrowotnego, ponieważ leczenie jest tam bardzo kosztowne. Dlatego pierwsze czego musimy dopilnować to ubezpieczenia zdrowotnego.
Rozróżniamy dwa typy pracodawców w Holandii:
Pracodawcę holenderskiego, który powinien nas ubezpieczyć od pierwszego dnia pracy
Pracodawcę oddelegowującego, który ma siedzibę firmy poza granicami Niderlandów, ale wysyła swoich pracowników do pracy w Holandii.
Jeśli zostaliśmy oddelegowani, wtedy nasz pracodawca ma obowiązek wystąpić o formularz A1 do ZUS-u. Aby to ubezpieczenie miało moc sprawczą, musimy być ubezpieczeni przynajmniej przez miesiąc przed wyjazdem. Po złożeniu wniosku do ZUS-u składamy wniosek do wojewódzkiego oddziału NFZ o wydanie Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego, w skrócie EKUZ.
Uwaga! Są dwa rodzaje wniosków o kartę EKUZ.
Pierwszy rodzaj wydawany jest dla poświadczenia osoby ubezpieczonej oraz członków jej rodziny do świadczenia usług zdrowotnych, które są niezbędne. Natomiast jeśli jesteśmy oddelegowani do pracy za granicą, musimy wypełnić inny, specjalny rodzaj wniosku o wydanie karty EKUZ. We wniosku musimy zaznaczyć, że wyjeżdżamy za granicę jako pracownik delegowany.
Ponadto możemy wystąpić do NFZ o wydanie formularza S1, który wydaje się osobom przenoszącym swoją działalność zawodową, a także miejsce pobytu do innego państwa Unii Europejskiej. Dokument ten jest wydawany na podstawie formularza A1 i ma taką samą ważność.
Aby otrzymać dostęp do holenderskiej opieki medycznej, musimy zarejestrować formularz S1 w Stichting Het Centraal Ziekenfonds – Fundacji Centralnego Funduszu Zdrowia, które jest odpowiednikiem polskiego NFZ. Jeśli zmieniamy kraj delegatury, powinniśmy wystąpić o kolejny wniosek S1.
W przypadku pracy dla lokalnego pracodawcy musimy się upewnić, że nasz pracodawca odprowadza za nas składki.
Informację o tym znajdziemy na pasku płacowym, czyli loonstrook. Płacąc obowiązkowe składki zdrowotne mamy prawo do ubezpieczenia:
Na wypadek bezrobocia (WW),
Choroby (ZW),
Niezdolności do pracy (WAO/WIA),
Składki emerytalnej.
Pracodawca płaci, za niektóre z tych składek, natomiast reszta potrącana jest z naszej pensji.
Co zrobić, gdy pracodawca nie daje nam naszego paska płacowego?
W takiej sytuacji możemy zgłosić się do holenderskiego Urzędu Pracy UWV i sprawdzić, czy zostaliśmy zgłoszeni przez naszego pracodawcę, jako pracownik i czy odprowadzane są za nas odpowiednie składki. Aby uzyskać te informacje, musimy podać nasz numer BSN, o którym pisaliśmy już wcześniej.
Musimy pamiętać, że do naszego obowiązku należy upewnienie się, że posiadamy właściwe ubezpieczenie zdrowotne, albowiem nie jest ono częścią podstawowego pakietu ubezpieczeń oferowanego przez pracodawcę.
Czasami możemy spotkać się z podstawowym grupowym ubezpieczeniem zdrowotnym.
Wtedy pracodawca opłaca te składki w naszym imieniu, a ich wysokość jest widoczna na pasku płacowym. Wartość tych składek nie powinna być wyższa niż średnia nominalna składka ubezpieczeniowa i jest ustalana rocznie względem płacy minimalnej. Wysokość tej składki publikowana jest corocznie w dzienniku rządowym.
Po podpisaniu umowy, w ciągu dwóch tygodni pracodawca powinien dostarczyć nam kopię polisy ubezpieczeniowej. Dla pewności możemy się również skontaktować z towarzystwem ubezpieczeniowym, a następnie zapytać o naszą polisę.