Praca w policji jest wymagająca i wiąże się z ogromnym ryzkiem każdego dnia. Prawdopodobnie dlatego nie cieszy się zbyt dużą popularnością. Jakim obowiązkom stawiają czoła każdego dnia policjanci? Społeczeństwo jest mocno podzielone, jeśli chodzi o opinię na temat policjantów. Nie będziemy jednak roztrząsać tych podziałów. Skupmy się zatem na obowiązkach. Oczywiście wszystko zależy od zajmowanego stanowiska i wydziału, w którym pracuje dany policjant. Głównym zadaniem policji jest obrona obywateli, a także zapewnienie bezpieczeństwa oraz ładu społecznego w granicach obowiązującego prawa. Dotyczy to zarówno służb drogowych, jak również wydziałów kryminalnych. Od wielu lat zapotrzebowanie na nowych funkcjonariuszy rośnie, ale chętnych wcale nie przybywa. W tym roku ilość dostępnych etatów wynosiła 16 276. W ubiegłym roku służbę rozpoczęło ponad 5000 nowych funkcjonariuszy. Jednak prawie drugie tyle, bo aż 9 458 funkcjonariuszy odeszło ze służby. Ile zarabia policjant i czy zarobki są na tyle atrakcyjne, żeby przyciągnąć więcej kadetów do szkół policyjnych?
Zarobki w policji 2024
Teoretycznie szeregi policjantów powinny wynosić ponad sto tysięcy oficerów, jednakże biorąc pod uwagę wszystkie zmienne, okazuje się, że jest ich znacznie mniej. Możliwe, że aby przyciągnąć coraz większe liczby kadetów do szkół policyjnych, z roku na rok wzrastają zarobki policjanta.
Co składa się na zarobki policjanta?
Przede wszystkim jest wynagrodzenie zasadnicze, następnie dodatek stażowy, dodatek funkcyjny lub służbowy oraz stopień. Ponadto służby mundurowe otrzymują nagrody roczne, tak zwane trzynastki, jak również świadczenia w ramach systemu socjalnego. Zarobki policji w 2024 roku mają rozpiętość od 3745 złotych netto, aż do 20 580 złotych netto miesięcznie. Od 2020 roku zarobki policjanta wzrosły o 500 złotych. Dodatkowym zabezpieczeniem gwarantującym policjantom podwyżki jest wejście w życie ustawy z 27 lutego 2023 roku, która w szczegółowy sposób określa zasady naliczania podwyżek zasadniczych zarobków policjantów. W ramach tej ustawy znajdziemy również wytyczne, które pomogą ustalić wysokość dodatków przysługujących do uposażenia zasadniczego, jak również wyliczenia wysługi lat, która wyznacza wzrost uposażenia zasadniczego, a także grupy zaszeregowania, które wpływają na zarobki policjanta.
Zarobki policjanta z piętnastoletnim stażem mają uwzględniać dodatek motywacyjny. Ma być on naliczany w wysokości od 5% uposażenia podstawowego, a następnie wzrastać aż do osiągnięcia 15% po dwudziestu pięciu latach służby.
Stopnie w policji i zarobki
Policja, podobnie jak wojsko działa w systemie hierarchicznym. To właśnie na systemie wojskowym wzorowane są stopnie w policji i tutaj również nosi się je przyszyte do munduru. Stopnie nadawane są dożywotnio, chyba że osoba posiadająca stopień utraci polskie obywatelstwo, bądź dopuści się wykroczenia pozbawiającego praw publicznych lub przestępstwa, które zasługuje na szczególne potępienie. Policjanci, którzy są nieaktywni zawodowo, powinni po podaniu swojego stopnia dodać zwrot „w stanie spoczynku”. Bez względu na stopień, czy też pełnioną funkcję, wszyscy funkcjonariuszek mają takie same prawa i obowiązki, jak również są pełnoprawnymi funkcjonariuszami policji.
Hierarchia w Korpusie Policji obowiązująca od 2001 roku, a także zarobki na poszczególnych szczeblach:
Kursant – zanim kadet zostanie mianowany na posterunkowego, może zostać kursantem i przejść stacjonarne szkolenie podstawowe, otrzymuje on na czas trwania kursu wyżywienie i zakwaterowanie oraz wynagrodzenie w wysokości około 3500 złotych „na rękę”, a jeśli nie ukończył jeszcze 26 lat, to może otrzymać nawet ponad 3700 złotych „na rękę”.
Posterunkowy (post.) – najniższy stopień, który odpowiada szeregowemu w wojsku. Otrzymuje się go z dniem przyjęcia do służby i nadawany jest przez komendanta wojewódzkiego Policji. Początkujący policjant otrzymuje dodatek funkcyjny w wysokości 1675 złotych. Posterunkowi należą do Korpusu szeregowego Policji. Aby otrzymać mianowanie na starszego posterunkowego, należy odsłużyć minimum rok.
Starszy posterunkowy (st. post.) – kolejny i ostatni stopień w korpusie szeregowym Policji, który otrzymuje się po mianowaniu z posterunkowego po odsłużeniu minimum roku na tym stanowisku. Wojskowym odpowiednikiem jest starszy szeregowy. Starszy posterunkowy za piastowane stanowisko otrzymuje dodatek w wysokości 1715 złotych. Stopień ten zamyka Korpus szeregowych Policji.
Sierżant (sierż.) – ten stopień otwiera korpus podoficerów Policji i jest najniższym stopniem podoficerskim. Aby otrzymać od komendanta wojewódzkiego mianowanie na ten stopień, należy odsłużyć rok w stopniu starszego posterunkowego. Wojskowymi odpowiednikami są: kapral, starszy kapral, plutonowy, starszy plutonowy oraz sierżant. Dodatek funkcyjny wynosi 1805 złotych.
Starszy sierżant (st. sierż.) – kolejny stopień podoficerski nadawany przez komendanta wojewódzkiego po odsłużeniu minimum dwóch lat służby w stopniu sierżanta. Odpowiednikiem wojskowym jest również starszy sierżant. Dodatek funkcyjny wynosi 1830 złotych.
Sierżant sztabowy (sierż. szt.) – ostatni stopień w korpusie podoficerów, również nadawany przez komendanta wojewódzkiego. Aby otrzymać mianowanie, należy przesłużyć minimum dwa lata w stopniu starszego sierżanta oraz uzyskanie trzeciej grupy zaszeregowania to jest referenta. W wojsku odpowiednikiem jest również sierżant sztabowy. Dodatek funkcyjny wynosi 1855 złotych.
Młodszy aspirant (mł. asp.) – stopień ten otwiera korpus aspirantów. Nadawany jest również przez komendanta wojewódzkiego, nie wcześniej niż po przesłużeniu minimum dwóch lat w stopniu sierżanta sztabowego oraz uzyskania czwartej grupy zaszeregowania. Na grupę zaszeregowania składają się stanowiska, na których może pracować policjant i są to: dzielnicowy, kontroler ruchu drogowego, przewodnik psa, asystent komórki dochodzeniowo-śledczej. Wśród tych stanowisk mogą znajdować się również kierownik posterunku, naczelnik wydziału, czy też komendant komisariatu. W wojsku odpowiednikiem młodszego aspiranta jest młodszy chorąży. Dodatek funkcyjny wynosi 1880 złotych.
Aspirant (asp.) – aby zostać aspirantem poza przesłużonymi trzema latami w stopniu młodszego aspiranta, należy posiadać czwartą grupę zaszeregowania na przykład jako dowódca drużyny w oddziale prewencji, dzielnicowy, asystent, bądź detektyw. Mianowanie nadaje komendant wojewódzki, a wojskowym odpowiednikiem jest chorąży. Dodatek funkcyjny wynosi 1905 złotych.
Starszy aspirant (st. asp.) – mianowanie następuje po przesłużeniu minimum trzech lat i udziela go komendant wojewódzki. Wojskowym odpowiednikiem jest starszy chorąży i młodszy chorąży sztabowy. Dodatek funkcyjny wynosi 1930 złotych.
Aspirant sztabowy (asp.szt.) – najwyższy stopień w korpusie aspirantów. Mianowanie otrzymuje się po wysłużeniu minimum dwóch w stopniu starszego aspiranta. Wojskowym odpowiednikiem jest chorąży sztabowy oraz starszy chorąży sztabowy w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Na tym stanowisku dodatek funkcyjny wynosi 1955 złotych.
Podkomisarz (podkom.) – najniższy stopień w kolejnym korpusie Policji – młodszych oficerów. Jego wojskowym odpowiednikiem jest podporucznik Wojska Polskiego. Aby otrzymać mianowanie, należy przesłużyć cztery lata w stopniu aspiranta sztabowego. Ponadto należy być absolwentem Akademii Policji w Szczytnie, posiadać wykształcenie wyższe, ukończone szkolenie dla absolwentów szkół wyższych oraz zdany egzamin oficerski. Na stopień podkomisarza mianuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Od tego stopnia, jeśli policjant wykonuje wzorowo swoje obowiązki, przejawia inicjatywę, podnosi swoje kwalifikacje zawodowe, to może otrzymać wyróżnienie w postaci wcześniejszego awansu na wyższy stopień policyjny. Dodatek funkcyjny na tym stopniu wynosi 1985 złotych.
Komisarz (kom.) – kolejny stopień oficerski odpowiadający stopniu porucznika w Wojsku Polskim. Mianowanie, tak jak w przypadku pozostałych stopni oficerskich, wykonywane jest przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, po przesłużeniu nie mniej niż trzech lat w stopniu podkomisarza. Na awans mają wpływ zajmowane wcześniej stanowisko oraz opinia służbowa. Możliwy jest awans nadzwyczajny, który nadawany jest w „szczególnie uzasadnionych przypadkach”. Dodatek za pełnienie tego stanowiska wynosi 1995 złotych.
Nadkomisarz (nadkom.) – ostatni stopień w korpusie młodszych oficerów Policji. Mianowanie można otrzymać po przesłużeniu minimum czterech lat w stopniu komisarza. Odpowiednikiem w wojsku jest kapitan. Dodatek za pełnienie funkcji nadkomisarza wynosi 2005 złotych.
Podinspektor (podinsp.) – ten stopień otwiera korpus oficerów starszych. Mianowanie na podinspektora przyznaje Komendant Główny Policji i wymaga wysłużenia minimum czterech lat w stopniu nadkomisarza. Wojskowym odpowiednikiem jest major lub komandor podporucznik Wojska Polskiego. Dodatek funkcyjny wynosi 2045 złotych.
Młodszy inspektor (mł. insp.) – kolejny stopień starszego oficera. Nadanie następuje po przesłużeniu minimum trzech lat w stopniu podinspektora. W wojsku stanowisko o podobnej randze zajmuje podpułkownik. Dodatek za pełnienie funkcji młodszego inspektora wynosi 2095 złotych.
Inspektor (insp.) – najwyższy stopień wśród starszych oficerów Policji. Wymaga przesłużenia minimum czterech lat na stanowisku młodszego inspektora, a odpowiada wojskowemu pułkownikowi. Dodatek dla inspektora wynosi 2145 złotych.
Nadinspektor (nadinsp.) – pierwszy z dwóch stopni znajdujących się w korpusie generałów Policji. Nadinspektorem może zostać na przykład komendant wojewódzki lub jego zastępca. Wojskowym odpowiednikiem jest generał brygady Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Otrzymać go można po przesłużeniu minimum czterech lat w stopniu inspektora. Mianowanie następuje na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych, a stopień przyznaje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Dodatek funkcyjny wynosi 2245 złotych.
Generalny Inspektor (gen. insp.) – najwyższy stopień, jaki można otrzymać w Policji, a także w korpusie generałów. Jego wojskowym odpowiednikiem są generał dywizji, generał broni i generał. Na Generalnego Inspektora może mianować Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, na uprzedni wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Jest on nadawany dożywotnio, a po odejściu ze służby można dalej się nim tytułować po dodaniu zwrotu „w stanie spoczynku”. Stopień ten, tak jak i pozostałe może zostać odebrany przez mianującego, w tym wypadku Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych, jeśli policjant dopuści się jednego z wcześniej wymienionych wykroczeń. Dodatek funkcyjny wynosi 2345 złotych.
Na zarobki policjantów wpływa kilka czynników. Przede wszystkim otrzymują oni podstawowe wynagrodzenie bazowe, które jest stałe i w 2024 wyniosło 2088,77 złotych. W porównaniu z ubiegłymi latami wzrosło ono o 20%. Następnie do podstawy doliczane są takie dodatki jak:
Funkcyjny,
Stażowy,
Za stopień,
Uznaniowy,
Terenowy za pracę w trudnych warunkach terenowych.
Dodatek stażowy dzielony jest na dwie części: wysługa lat oraz długoletnia służba. Wysługa lat nalicza się, dodając 2% po dwóch latach służby, a następnie rok rocznie 1% aż osiągnie 20% po 20 latach służby. Po tym okresie kwota bazowa wzrasta o 2% za każde dwa lata pracy, aż do momentu osiągnięcia 32% po 32 latach służby. Maksymalnie może wzrosnąć do 35% po 35 latach służby.
Dodatek za długoletnią służbę jest również dodatkiem motywacyjnym, o którym pisaliśmy wcześniej. Dodatek ten po 32 latach służby uwzględnia się w wyliczaniu emerytury. Niezależnie od ilości wysłużonych lat dodatek ten pozostaje na poziomie 15%.
Dodatek uznaniowy wynosi 20% i przyznawany jest funkcjonariuszom wykazującym się szczególnymi osiągnięciami oraz zaangażowaniem. Wysokość tego dodatku ustalają przełożeni.
Dodatek terenowy przyznawany jest funkcjonariuszom pracującym w ekstremalnych warunkach pogodowych, na odosobnionych terenach lub w strefach zagrożenia. Ma to być swego rodzaju rekompensata za wyjątkowo trudne warunki pełnienia służby. Jego wysokość uzależnia specyfikacja pełnionej służby.
Ponadto na wynagrodzenie ma też wpływ grupa zaszeregowania.
Co to jest grupa zaszeregowania? W prostych słowach jest to grupa klasyfikująca funkcjonariuszy. Po przyjęciu do służby są oni zaszeregowani do pierwszej grupy, a po ukończeniu szkolenia i otrzymaniu mianowania na policjanta zostają zaszeregowani w II grupie.
Zarobki policjanta w zależności od grupy zaszeregowania i miejsca pełnienia służby wyglądają następująco:
Policjant kursant od 3745 złotych do 5073,82 złotych netto,
Policjant początkujący od 4908 złotych do 5408,39 złotych netto,
Referent od 5233 złotych do 5700 złotych netto,
Dzielnicowy, kontroler ruchu drogowego od 5551 złotych do 6100 złotych netto,
Detektyw, asystent od 5988 złotych do 6500 złotych netto,
Dyżurny, specjalista od 6600 złotych netto,
Kierownik referatu od 6913 złotych do 7000 złotych netto,
Zastępca naczelnika wydziału od 7600 złotych netto,
Naczelnik wydziału od 7110 złotych do 8100 złotych netto,
Ekspert od 7992 złotych netto,
Komendant miejski od 9108 złotych netto,
Komendant powiatowy od 10 358 złotych netto,
Komendant wojewódzki od 13 478 złotych netto,
Komendant główny Policji od 20 580 złotych netto.
Ile zarabia policjant na start?
Na to, ile zarabia policjant na start, ma wpływ kilka czynników. Pierwszym z nich, który jest kluczowy, to wiek kadeta. Jeśli nie ukończył on 26 roku życia, a jest w trakcie podstawowego szkolenia, może zarobić nawet ponad 6000 złotych. Wynagrodzenie to wzrośnie nawet do prawie 7000 złotych po ukończeniu szkolenia. Jednak, gdy kursant ma ukończone 26 lat, to jego uposażenie będzie wahało się między 5 073,82 złote, a 5 593,60 złotych netto. Natomiast policjant, który ukończył szkolenie i nie ma jeszcze ukończonych 26 lat, może otrzymać wynagrodzenie od 5 849,39 złotych do 6 903,17 złotych netto. Po ukończeniu 26 lat wartości te wynoszą od 5 408,39 złotych do 6 323,17 złotych netto. Warto przypomnieć, że już po otrzymaniu mianowania na posterunkowego do pensji doliczany jest dodatek, o którym pisaliśmy wcześniej.
Podwyżki dla Policji
Jak już wspominaliśmy wcześniej, w 2023 roku weszła w życie ustawa gwarantująca stałe podwyżki dla funkcjonariuszy Policji. W związku z tym podwyżki, które miały miejsce w roku 2024 są wynikiem realizacji politycznych obietnic oraz waloryzacji uposażeń służb mundurowych. Czynnik składowe wynagrodzenia policjantów takie jak: wynagrodzenie bazowe, dodatek funkcyjny, czy też uznaniowy wzrosły o 20%. Zastosowane podwyżki w Policji pomogły zrekompensować rosnące koszty życia oraz uatrakcyjnić zawód policjanta. Należy zwrócić uwagę, że po uwzględnieniu podwyżek w całym sektorze publicznym, stawki policjantów stały się konkurencyjne. Miejmy nadzieję, że tak konkurencyjne wynagrodzenia przełożą się na zwiększone zainteresowanie wśród poszukujących swojej ścieżki zawodowej.